SUBÜ Ziraat Fakültesi’nin Çalışmalarıyla Fındıkta Tozlanma Sorunu Çözülecek

Sonbahar ve kış aylarındaki yüksek sıcaklıklar nedeniyle fındık çeşitlerindeki erkek

çiçeklerin erken çiçeklenmesi verim kaybına neden oluyor. Bu sorunu çözmek ve tozlanma

eksikliğini ortadan kaldırmak amacıyla SUBÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin

İrfan Balık tarafından tozlayıcı çeşit adaylarının belirlenmesi ve bu çeşitlere ait fidanların

çoğaltılması için saha ve laboratuvar çalışmaları yürütülüyor.

Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Ziraat Fakültesi, fındıkta tozlanma sorununu

çözmek için araştırmalara başladı. Bu kapsamda Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Dr.

Hüseyin İrfan Balık’ın yürütücüsü olduğu ve SUBÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

tarafından hızlı destek programı kapsamında desteklenen ‘Fındıkta Tozlayıcı Çeşitlerin

Geliştirilmesi Projesi’ başlatıldı. Projeyle küresel ısınma nedeniyle farklılaşan erkek ve dişi çiçek

açma zamanlarındaki uyumsuzluk neticesinde ortaya çıkan tozlanma eksikliği ve verim

düşüklüğüne çözüm olabilecek tozlayıcı çeşit adaylarının belirlenmesi amaçlanıyor.

Düşük rakımlarda verim kaybı yüksek

Fındığın erkek ve dişi çiçeklerin farklı zamanlarda çiçeklendiği (dikogami) bir meyve türü

olduğunu belirten SUBÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin

İrfan Balık, “Ayrıca çiçeklenme biyolojisi bakımından diğer meyve türlerine göre farklılıklar

göstermektedir. Erkek ve dişi çiçeği aynı bitki üzerinde bulunan (monoik) bir çiçek yapısına sahip

olan fındık, kış aylarında çiçeklenmekte ve çiçeklenme süresi diğer meyve türlerine kıyasla uzun

sürmektedir. Erkek ve dişi çiçeklerin açım zamanı ve süresi çeşit ile iklim şartlarına göre de

farklılık göstermektedir. Fındıkta çiçeklenme, tozlanma ve rüzgârla genellikle ocak ve şubat ayları

arasındaki dönemde gerçekleşmektedir. Türk fındık çeşitlerinde erkek çiçekler dişi çiçeklerden

daha önce çiçeklenir. Son yıllarda küresel iklim değişikliklerinin olumsuz etkileri nedeniyle

sonbahar ve kış aylarındaki yüksek sıcaklıklar fındık çeşitlerinde erkek çiçeklerin çok daha erken

çiçeklenmesine neden olmakta ve tozlanma eksikliği nedeniyle verim kaybı yaşanmaktadır. 2021

yılında özellikle düşük rakımda bulunan fındık bahçelerinde Çakıldak çeşidinde ciddi düzeyde

verim kaybı tespit edilmiştir” diye konuştu.

Uygun çeşitler tescil edilecek

Erken çiçeklenme karşısında alınabilecek en önemli tedbirin çiçeklenme zamanı mümkün

olduğunca geç ve uzun tozlayıcı çeşitlerin kullanılması olduğunu vurgulayan Balık, “Ancak ne

yazık ki ülkemizde henüz tescilli tozlayıcı fındık çeşidi bulunmuyor. Bizde fındık üreticilerinin

ihtiyaç duyduğu tozlayıcı fındık çeşitlerini geliştirmek için ‘Fındıkta Tozlayıcı Geliştirme Projesi’

üzerinde çalışmalarımıza başladık. Proje kapsamında 2021-2022 çiçeklenme döneminde Karasu

ve Kocaali ilçelerimizde fındık bahçelerinde incelemelerde bulunduk ve standart çeşitlerde

çiçeklenmenin bitmesinin ardından geç dönemde çiçeklenen tozlayıcı çeşitlerden kedicikler

(püskül) topladık. Bunlardan çiçek tozları elde ederek çiçek tozu kalitesi ile ilgili araştırmalara

başladık. Projenin ikinci aşamasında tozlayıcı çeşit adaylarının Çakıldak çeşidine uygunluğunu

araştırarak yeni çeşitleri tescil edecek ve bu çeşitlere ait fidanları fakültemizin Doku Kültürü

Laboratuvarı’nda çoğaltacağız” ifadelerini kullandı.