Yabancılar, Niye Gıda Şirketlerini Satın Alıyor?

Ön­ce “Ye­mek Se­pe­ti”nin ya­ban­cı­lar ta­ra­fın­dan sa­tın alın­dı­ğı ha­be­ri gel­di. Er­te­si gün­kü ha­ber ise Ül­ker’den ya­ni Yıl­dız Hol­ding’ten du­yu­rul­du. Gru­bun en önem­li şir­ket­le­rin­den olan ve Tür­ki­ye’de süt sek­tö­rün­de li­der olan Ak Gı­da,

Fran­sız Lac­ta­lis ta­ra­fın­dan sa­tın alın­mış.

Her iki sa­tış da ha­yır­lı ol­sun. Ko­nu­yu sa­tış iş­le­mi­nin ta­raf­la­rı açı­sın­dan de­ğil, Tür­ki­ye yö­ne­lik de­ğer­len­dir­mek is­ti­yo­rum.

Ye­mek Se­pe­ti’nin ku­ru­cu­la­rın­dan Nev­zat Ay­dın ile 2003 yı­lın­da Bo­ğa­zi­çi Üni­ver­si­te­si’nde bi­rer ko­nuş­ma­mız var­dı. Nev­zat Bey, be­nim ko­nuş­mam­la il­gi­li hoş il­ti­fat­lar­da bu­lu­nun­ca ken­di­si­ne şu­nu söy­le­di­ği­mi ha­tır­lı­yo­rum. “Asıl ba­şa­rı hi­kâ­ye­si siz­si­niz, ge­le­cek­te siz ko­nu­şu­la­cak­sı­nız.”

Tur­ni­ke­ye er­ken gir­di ve in­ter­net üze­rin­den ye­mek si­pa­ri­şi ola­yı­nın tu­ta­ca­ğı­na inan­dı. Ar­tık ge­niş bant in­ter­net ve akıl­lı cep te­le­fon­la­rı­nın yay­gın­laş­ma­sıy­la, iş fark­lı bo­yut ve de­rin­lik ka­zan­dı. Ye­mek­se­pe­ti.co­m’­un Al­man De­li­very He­ro ta­ra­fın­dan 589 mil­yon do­la­ra sa­tın alın­ma­sın­dan gi­ri­şim­ci­ler ve dev­le­tin tem­sil­ci­le­ri­nin ders­ler çı­kar­ma­sı ge­re­ki­yor.

Gö­nül is­ter ki Ye­mek Se­pe­ti bu alan­da bir dün­ya şir­ke­ti ol­sun. An­cak ne ser­ma­ye bi­ri­ki­mi var, ne de kü­re­sel viz­yo­na sa­hip yer­li fon­lar, bu gi­ri­şi­me des­tek sağ­lı­yor.

Ak Gı­da’ya ge­lin­ce de du­rum pek fark­lı de­ğil. İh­ti­mam­la, kar­ma­ka­rı­şık bir or­tam­da bü­yü­tü­len ve kü­re­sel oyun­cu ol­ma­ya ha­zır­lan­mış bir şir­ket var.

Öy­le ki dü­ne ka­dar AB’ye süt ürün­le­ri sa­tı­la­mı­yor­du. Ar­tık 9 süt ürün­le­ri şir­ke­ti Av­ru­pa’nın her ül­ke­si­ne sa­tış hak­kı el­de et­ti. Tür­ki­ye, mo­dern üre­tim tek­nik­le­ri­ni öğ­ren­di. Köy­le­re ka­dar top­la­ma ağı ta­mam­lan­dı. Kır­sal kal­kın­ma­nın da en önem­li ör­nek­le­rin­den bi­ri olan süt sek­tö­rü Av­ru­pa­lı üre­ti­ci­ler­le re­ka­bet ede­bi­lir ha­le gel­di.

Da­ha­sı, süt to­zu üre­ti­mi ve okul sü­tü prog­ram­la­rıy­la hem sek­tör sağ­lık­lı ha­le ge­ti­ril­di, hem de sos­yal pay­da sağ­lan­mış ol­du.

Rus­ya ve Çin de ih­ra­cat yap­tı­ğı­mız he­def pa­zar­lar içi­ne gir­di.

19 Mart 2015 ta­rih­li ga­ze­te­miz­de “Cho­ba­ni ve Ame­ri­ka’da yo­ğurt sa­vaş­la­rı” adıy­la süt pa­za­rın­da olan­lar­la il­gi­li ya­zı ka­le­me al­dım. Ya­zı­nın so­nun­da “Asıl ta­kip edil­me­si ge­re­ken yö­nü ise, Ame­ri­kan pa­za­rın­da­ki re­ka­be­tin dün­ya­ya na­sıl yan­sı­ya­ca­ğı” şek­lin­de ta­mam­la­dım.

Ye­ni kü­re­sel oyun­cu­la­rın ge­le­ce­ği­ni ima et­tim. Sa­de­ce Tür­ki­ye’ye de­ğil, re­ka­bet bü­tün dün­ya­ya yan­sı­ya­cak.
Unut­ma­ya­lım ki Da­no­ne, Nest­le uzun dö­nem­dir bu alan­da fa­ali­yet gös­te­ri­yor­lar. Ay­rı­ca Eker’in yüz­de 49 his­se­si No­van­di­e Gru­bu­’na ait. Bu­gün Tür­ki­ye’de­ki süt sek­tö­rü­nün yüz­de 30’u kü­re­sel oyun­cu­lar ta­ra­fın­dan yö­ne­ti­li­yor. Bun­la­rı ya­ban­cı ola­rak de­ğil, yer­li iş­let­me­ler ola­rak dü­şün­me­li­yiz.

Kü­re­sel bü­yü­mek is­te­yen grup­lar, is­ter Av­ru­pa­lı is­ter­se Ame­ri­ka­lı ol­sun, ye­ni alan ola­rak Tür­ki­ye’yi seç­mek zo­run­da­lar.

Süt ürün­le­ri kül­tü­rü­ne sa­hip ve ge­liş­me is­ti­da­dı olan Tür­ki­ye pa­za­rı dün­ya­ya mal sa­ta­bi­le­cek bir ko­nu­ma gel­di.
Ya­ban­cı­lar, bu sa­tın al­ma ka­rar­la­rıy­la se­çim son­ra­sı­na yö­ne­lik po­zis­yon alı­yor­lar da di­ye­bi­li­riz.

Süt sek­tö­rü bü­yü­ye­cek ama baş­lı­ca so­run­la­rı­nı çö­zer­sek, ye­ni he­def­le­re yü­rü­ye­bi­li­riz. Bun­la­rı, süt iş­let­me­le­ri­nin da­ğı­nık ol­ma­sı, ka­li­te dü­şük­lü­ğü, fi­yat is­tik­rar­sız­lı­ğı, yük­sek ma­li­yet, süt arz ta­lep den­ge­siz­li­ği (hay­van lak­tas­yon dü­zen­siz­li­ği, ve­rim dü­şük­lü­ğü), ka­yıt dı­şı­lık, bil­gi ek­sik­li­ği, hay­van has­ta­lık­la­rı ola­rak sı­ra­la­mak müm­kün­dür.

Kaynak:Fikri Türkel.vahdet gazetesi