Yerli aşı TURKOVAC tüm komisyonlardan geçti
Bir yılı aşkın süredir titiz bir çalışmayla ekibiyle birlikte yerli aşı TURKOVAC’ı geliştiren Doktor Aykut Özdarendeli, aşıyla ilgili tüm süreci anlattı.
Türkiye, yerli ve milli aşısı TURKOVAC ile koronavirüs aşısı üreten ülkeler arasına girdi. Aralık ayının sonlarında acil kullanım onayı alan TURKOVAC, ülkenin dört bir yanında uygulanmaya başladı. Bu başarının arkasında ise Erciyes Üniversitesi Aşı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ve ekibi yer aldı. Yaklaşık 20 ay süren yoğun çalışmalarla elde edildi.
TÜM KOMİSYONLARDAN GEÇTİ
2020 yılının Kasım ayında başlayan Faz-1 çalışmaları üniversitede Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Avrupa ilaç Ajansı ile ABD ve Kanada ilaç ajansları tarafından tanınan akredite bir merkezde yürütüldü. Ancak acil kullanım onayı süreci kolay olmadı. Aşı birçok bağımsız komisyondan geçti. Yarar-risk dengesine ve halk sağlığına faydalarına bakıldı. Bilimsel ve uluslararası standartlarla karşılaştırıldı.
SERİ ÜRETİM YERİ ŞANLIURFA OLDU
Tüm bu çalışmalar ilerlerken aşının seri üretiminin yapılacağı yer Şanlıurfa oldu. İlk sevkiyat da Ankara’ya yapıldı.
OMICRON ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ARAŞTIRILIYOR
Doktor Aykut Özdarendeli, çok sayıda kişinin hatırlatma dozu olarak tercih ettiği TURKOVAC ile ilgili bilgiler verdi. TRT Haber ile Hürriyet’in haberine göre; Alfa ve Beta varyantlarına karşı transgenik fareler üzerinde yapılan çalışmalarda yüzde 100 koruma alındığını belirten Özdarendeli, şunları söyledi: “İnsanlarda Faz-2 çalışmalarındaki örneklerde de bu iki varyanta karşı çapraz korumayı test ediyoruz. Şu anda çalışmalar devam ediyor. Omicron’la ilgili izolasyon çalışmaları sürüyor. İzole ettiğimizde aynı araştırmayı insanlar üzerinde de yapacağız. Omicron çok farklı bir varyant. Çalışmalarımızın ardından TURKOVAC’ın Omicron üzerindeki etkileri üzerinde de konuşabileceğiz. Aşının gelişim sürecinin başından beri ben işin içindeyim. Faz-1, Faz-2 çalışmalarının yürütücülüğünü yaptım. Onunla ilgili verileri Sağlık Bakanlığı’na sunduk. Klinik öncesi çalışmalarla ilgili yayınımızı da kasım ayında Vaccine dergisinde yayınladık. Faz-1, Faz-2 çalışmalarıyla ilgili veriler elimizde. En kısa zamanda onları da bir dergiye gönderip zaten sonuçlarını paylaşacağız.
“HİÇBİR TEREDDÜDE GEREK YOK, KALİTELİ BİR ÇALIŞMA YÜRÜTÜLDÜ”
Faz-3 çalışmaları Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda devam ediyor. Türkiye’nin en büyük klinik çalışmaları bunlar. 28 ilde 44 merkezde yürütülüyor. Onunla ilgili verileri de zaten Sağlık Bakanlığı ve TÜSEB gerekli noktalarda açıklıyor. Burada herhangi bir tereddüde gerek yok. Çünkü Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) çok ciddi ve güçlü bir kurum. Onun bir aşıya ‘acil kullanım onayı’ vermesi için aşının gerçekten birçok komisyondan geçebilmesi lazım. Burası çok önemli. Ben o süreçlerin hiçbirine müdahil değilim. Bunlar uzman hocalardan oluşan bağımsız komisyonlar. Ayrıca üniversitede faz çalışmalarının yürütüldüğü merkez, dünya çapında bir merkez. Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa İlaç Ajansı, ABD ve Kanada ilaç ajansları tarafından tanınan akredite bir merkez. Sağlık Bakanlığı koordinesinde çok kaliteli bir çalışma yürütüldü.”
